توسعه مستلزم شکل گیری زمینه های فرهنگی است

داریوش مهاجر در گفت‌ و گو با پایگاه تحلیلی خبری رشد و توسعه بابیان اینکه توسعه یک مقوله پیچیده و به هم پیوسته است، اظهار کرد: توسعه در قالب یک سیستم رخ می دهد و بدون توسعه سیاسی و اجتماعی  نمی توانیم به توسعه اقتصادی بادوام برسیم. برای مثال اتحاد جماهیر شوروی اولین سفینه را به کره ماه فرستاد و در صنعت هسته‌ای بسیار پیشرفته بود، اما یک کشور توسعه یافته تلقی نمی شد.

وی افزود: جامعه یک سیستم است و برای رسیدن به توسعه باید کل جامعه در مسیر توسعه حرکت کند، چراکه جامعه مانند بدن انسان است و  اگر یکی از زیر سیستم هایش آسیب ببیند کل سیستم دچار مشکل می شود. بنابراین برای دست یافتن یک جامعه به توسعه صرفاً توسعه اقتصادی کفایت نمی‌کند و توسعه باید همه جانبه باشد.

البته به گفته دبیر کنفدراسیون صنعت ایران بین جنبه‌های مختلف توسعه، بعد فرهنگی مهم‌ تر است، چراکه فرهنگ، بستر یک جامعه و سیالی که انسان در آن به دنیا می آید، رشد و تغییر می کند و میمیرد. بنابراین فرهنگ یک ضرورت اساسی برای توسعه است و اگر در جامعه ای زمینه‌های فرهنگی لازم برای توسعه شکل نگیرد آن جامعه توسعه پیدا نخواهد کرد.

مهاجر همچنین با بیان اینکه شهروندان نمی توانند با استفاده از رویکردهای گذشته به توسعه دست پیدا کنند، تصریح کرد: مردم باید بتوانند رویکردهای خود را به روز کنند. از طرف دیگر اگر بخواهیم به توسعه دست پیدا کنیم ضرورت دارد که مردم به تغییر باور داشته باشند.  برای مثال در توسعه صنعتی ضرورت این است مردم به لحاظ فرهنگی باور کنند که محصولی که می سازند با کیفیت است. یکی از مشکلات جامعه ما در بخش صنعت این است که از اواخر دوره قاجاریه با تبلیغات زیاد به مردم گفته شد جنس کالای فرنگی از ایرانی بهتر است و این مسئله طی نسل های طولانی در جامعه نهادینه شد. حالا با وجود تولید کالاهای ایرانی با کیفیت و صادرات برخی کالاها حتی به کشورهای اروپایی مردم فکر میکنند کالای خارجی بهتر است که در این زمینه باید فرهنگ سازی شود.

وی همچنین با اشاره به موضوع آموزش به عنوان یکی از ابزار رسیدن به توسعه، اظهار کرد: منظور از آموزش فقط سیستم آموزش در مدارس نیست، بلکه بستر خانواده، محیط کار و سایر محیط های اجتماعی، حوزه های آموزشی هستند که برای رسیدن به توسعه باید مورد توجه قرار گیرند.

بنابراین به گفته دبیر کنفدراسیون صنعت ایران برای ایجاد تغییر فرهنگی به غیر از آموزش در سطوح مختلف، اول باید کار رسانه‌ای انجام شود تا در سطوح مختلف جامعه تغییر شکل بگیرد. دوم در مسیر رسیدن به توسعه باید در همه حوزه ها تغییر اساسی صورت گیرد که فرهنگ از سایر بخش ها مهم تر است. برای مثال اگر در حوزه سیاست به عنوان یک زیرسیستم تغییراتی برای رسیدن به دموکراسی و مردم سالاری انجام شود، در این مسیر باید دموکراسی برای مردم پذیرفته و اجرایی شود، بنابراین به فرهنگ‌سازی نیاز است.

پیش‌تر علی اکبر نیکواقبال، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، در گفت‌ و گویی با عنوان “تورم؛ منشا موانع توسعه در ایران” با بیان اینکه توسعه اقتصادی در ایران در دهه های اخیر به مشکلات متعددی برخورده که منشا آن‌ها تورم و نوسانات تورمی بوده، اظهار کرد: در چهار دهه گذشته سالانه به طور متوسط ۳۰ درصد رشد نقدینگی داشتیم که به معنی افزایش تقاضایی است که به اندازه آن کالا وجود نداشته است.