رشد بهره‌وری نیازمند سیستم‌سازی
هرچند ما سمینارهای زیادی در زمینه رشد بهره‌وری در کشور برگزار کرده‌ایم، اما درحال‌حاضر باید وارد مرحله عملیاتی شویم؛ یعنی پا را از فاز فرهنگی کمی فراتر بگذاریم و وارد فاز عملیاتی شویم. در این بین، نیازمند تغییر دیدگاه و نگرش هستیم و برای آن به نیروی انسانی کارآمد نیاز داریم که نگاه بهینه به بخش معدن و بهره‌وری از آن داشته باشد. تلاش‌ها و اقدامات خوبی در زمینه رشد بهره‌وری در ایران انجام و سعی شده از نظر فرهنگی با ایجاد سمینارها و نام‌گذاری روز خاصی با این عنوان به این موضوع توجه شود، اما مسئله مهم این است که به این نقطه برسیم که صرفا برگزاری سمینار کافی نیست.
متاسفانه با گذشت این همه سال، همچنان خام‌فروشی می‌کنیم و هنوز نتوانسته‌ایم در حوزه فناوری و توانمندی‌های مربوط آن‌طور که باید و شاید به خودکفایی برسیم. البته اقدامات ناچیزی برای رشد بهره‌وری در کشور انجام شده است، اما تاثیر این اقدامات چندان محسوس نبوده و انتظار ما این است که بهتر از این عمل کنیم. در نخستین گام برای رشد بهره‌وری باید از فرهنگ خودمان شروع کنیم. این ذهنیت که منابع غنی و تمام‌نشدنی در کشور داریم را باید کنار بگذاریم. افرادی هستند که به صادرات مواد خام استدلال و بر آن تاکید می‌کنند، در حالی‌که موضوع اصلی این است که با ارزش‌افزوده‌ای که در مرحله فرآوری ایجاد می‌شود، می‌توانیم به‌مراتب موثرتر عمل کرده و ارزش‌افزوده بیشتری نصیب کشور کنیم. بنابراین رویکرد جدی و اصلی ما باید ایجاد ارزش‌افزوده در هر فعالیت معدنی باشد. در این بین انتظار داریم دولت اقدامات مهمی را انجام بدهد و در این راستا در گام نخست نیازمند سیستم‌سازی هستیم. برای توضیح این مهم خوب است که به وضعیت کشورهای پیشرفته نگاهی بیندازیم.
به‌طور مثال، اگر بخواهیم در هر شهر و منطقه آلمان ساکن شویم از ما برگه‌ای می‌خواهند که پیش‌تر آن را از شهرداری محل دریافت کرده‌ایم. علت این کار اجباری آن است که استاندار و شهردار بفهمند چه کسی در آن منطقه ساکن است و چطور می‌شود به او خدمت‌رسانی کرد؛ بنابراین سیستم‌سازی از همین برگه ساده شروع می‌شود تا ادارات بعدی برای ارائه خدمات به شهروند خود بهتر عمل کنند. در زمینه رشد معدنکاری پیشنهاد می‌کنم دستورالعمل‌هایی از سوی سازمان‌های مربوط و ذی‌نفع در تمام حوزه‌های معدنی اعلام شود تا تمامی فعالان معدن و تولید را ملزم به داشتن و ارائه اطلاعات اولیه حقیقی و درست کنیم. بر این اساس، فرد به سیستم اطلاعات می‌دهد و سیستم هم باید خدمات به او ارائه کند و بداند با چه شرایطی روبه‌رو است. مکانیسم سیستم‌سازی باعث می‌شود نظارت برای همیشه وجود داشته باشد و تولیدکننده و معدندار بدانند که رفتارشان همیشه رصد می‌شود. در این روند، هیچ واحدی نباید خدمات بگیرد، مگر اینکه اطلاعات خود را اعلام کند. با این شیوه، همواره اطلاعات ما به‌روز است، ضمن اینکه از بروکراسی و کاغذبازی اداری هم دور می‌شویم. در ایران مشکل را وقتی می‌فهمیم که می‌بینیم بسیاری از مسئولان در مصاحبه‌های خود تعداد معادن را یک عدد فرضی اعلام می‌کنند و این باعث می‌شود با مشکل جمع‌آوری داده‌های درست روبه‌رو شویم. تا زمانی که آمار درست و دقیقی در حوزه معدن نداشته باشیم، نمی‌توانیم به‌درستی برنامه‌ریزی کنیم.
سیامک اخطاری – کارشناس معدن
