چرا رشد بورس باعث بهبود رفاه مردم نشد؟
ساسان شاه ویسی با بیان اینکه تحولات بازارهای مختلف به ویژه بازارهای مالی یا باید مبتنی بر دانش اقتصاد بررسی شود یا بر اساس ایجاب‌ها و رویکردهای دستوری که در اقتصاد وارد شده، اظهار کرد: صرف نظر از شرایط پیچیده امروز اقتصاد که بخشی از آن ناشی از جنگ اقتصادی و بخشی ناشی از بی ثباتی اقتصادی است که همه این موارد میتواند محاسبات دقیق را به چالش بکشد، در شرایط امروز نمی‌توانیم دقیق و فرموله بر اساس معادلات اقتصاد وضعیت بازار بورس و تاثیر بازار ارز بر آن را پیش بینی کنیم.
وی با اشاره به تغییرات بازار بورس با ابتلای ترامپ به کرونا و بهبود او تصریح کرد: چنین رشدهایی در بازار واقعی نیست و چه بر اساس رویکرد خود اصلاحی بازارها و چه بر اساس سیاست های دستوری یا مداخلات دولتی در اقتصاد می توان گفت نه تنها رشد اتفاق نمیفتد بلکه دچار واژگونی هم می شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بخش بزرگی از دست رفتن ارزش پول ملی ایران مبتنی بر نداشتن برنامه ریزی دقیق در حوزه تولید ملی است، اظهار کرد: بنابراین چون اتفاق خاصی در حوزه تولید ملی ایران نیفتاده، تغییرات بازار های بورسی واقعی نیست و بزرگتر شدن یا کوچکتر شدن آن قابل اندازه گیری اقتصادی نخواهد بود، مگر اینکه به رویکرد یا پدیده‌ای که منجر به انبساطی شدن بازار بورس شده دامن بزنیم. برای مثال خیلی خیلی سیاسی شدن امنیتی شدن، بین المللی شدن، نگاه به بیرون داشتن و بحرانی نگاه کردن به آن میتواند فراز و فرودی در منحنی تغییرات بورس کشور به وجود آورد که واقعی نیست. مهمترین واقعیتی که بازار بورس با آن مواجه است تغییرات نرخ و حجم تولید ملی است که اگر محقق شود آمارها و اندازه هایی که در اختیار کارشناسان قرار می‌گیرد میتواند به اندازه گیری دقیق توسعه یافتگی و تحول در بازار بورس یا کاهش و افت آن کمک کند. در غیر اینصورت تغییرات بازار بورس از سیاست های دستوری یا عوامل و محرک های غیر واقعی در اقتصاد تعیت می کند که نه تنها قابل اعتنا نیست بلکه واقعیت‌های بازار را هم نشان نخواهد داد.
شاه ویسی در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر دلار جایگزین نفت شده، تصریح کرد: دلار ناشی از درآمدهای نفتی یا صادرات غیر نفتی است، اما صادرات غیر نفتی هم قرار است برای ما دلا وارد کند بنابراین هر تهدید و تحریکی در گذشته نسبت به نفت در اقتصاد ما اثر می گذاشت، امروز نسبت به دلار. پاسخ همه این‌ها چه زمانی که راجع به نفت صحبت می کردیم چه امروز که درباره دلار صحبت می کنیم، افزایش و قابلیت دادن به تولید ملی رقابتی و فرصت ساز است که باعث می شود اقتصاد به جای دلاری شدن، تولیدی باشد. در چنین شرایطی مردم در بورس، ارزش پول ملی و جایگزین کردن مبادلات پولی مثل یورو دغدغه کیفیت و تولید ملی را دارند که این اتفاق تاکنون در اقتصاد ما کم اثر بوده است. ما اگر این امر محقق شده بود این چالش ها و حباب ها در اقتصاد ما ایجاد نمی شد.
وی افزود: بخش بزرگی از چالش های اقتصاد ایران ناشی از عملیات روانی، سوداگری داخلی، ناکارآمدی و نداشتن مدیریت و برنامه است. برای مثال با وجود گذشت ۶ ماه از سال در کشور جهش تولید را احساس نمی کنیم و با وجود همه طرح های ریز و درشت که در کشور افتتاح می شود، تاثیر در سفره خانواده ها مشاهده نمی شود، چرا که یک هماهنگی موثر وجود ندارد. بنابراین بورس ایران در شرایطی باید قابلیت و قوت پیدا کند که تولید ملی قوت پیدا کرده باشد.
بنابراین به گفته این کارشناس اقتصادی با توجه به اینکه در کشور به غیر از حوزه تولید و بازارهای مبتنی بر تولید، سایر بازارهای مالی و غیر واقعی فعال شده، به نظر می‌رسد در کنار عملیات روانی، سیاستگذاری نامناسب باعث شده بازارهای مالی نتوانند ظرفیت موثر و قابلیت اثرگذار که مورد انتظار را برای اقتصاد ایجاد کنند. با این وجود ظرفیت بورس امسال چهار برابر رشد کرده، اما اثر آن در رفاه، تولید و معیشت مشاهده نمی شود که عوامل مختلفی از جمله عملیات روانی، سیاستگذاری نامناسب، ناکارآمدی و غیره را می توان به عنوان دلیل این عدم هماهنگی عنوان کرد.
