الزامات سیاستگذاری جامعه  ۰٫۵ و نسل ۵ صنعت

به گزارش پایگاه تحلیلی رشد  و توسعه؛

جامعه ۵٫۰؛ یک جامعه انسان‌محور

کیانی بختیاری در ابتدا با تعریفی از جامعه ۵٫۰، اظهار داشت: جامعه ۵٫۰ یک جامعه انسان‌محور است که از طریق سیستمی که فضای سایبر و فضای فیزیکی را یکپارچه می‌کند، میان پیشرفت‌های اقتصادی و فناورانه و حل مسائل اجتماعی تعادل برقرار می‌کند.

تفاوت های جامعه ۴ و ۵

وی با اشاره به تفاوت های جامعه ۴٫۰ و ۵٫۰ گفت: در جامعه اطلاعات (جامعه ۴٫۰)، توانایی افراد برای یافتن اطلاعات ضروری در انبوهی از اطلاعات محدود است و تحلیل اطلاعات نیز یک بار اضافی بر دوش افراد به حساب می‌آید.

از سویی دیگر، سن و سطح توانمندی افراد نیز یک عامل محدودکننده در استخراج و استفاده از اطلاعات است در حالی که در جامعه ۵ اینمحدودیت ها وجود ندارد.

جامعه ۵٫۰ به حد بالایی از همگرایی بین فضای سایبر (فضای مجازی) و فضای فیزیکی (فضای واقعی) برخوردار است.

در جامعه اطلاعات (جامعه ۴٫۰)، افراد از طریق اینترنت به خدماتی ابری (پایگاه‌های داده) دسترسی پیدا کنند و اطلاعات یا داده‌ها را جستجو، بازیابی  و تحلیل کنند.

در جامعه ۵٫۰، حجم انبوهی از اطلاعات از طریق حسگرهای فضای فیزیکی، در فضای سایبر در قالب کلان داده جمع‌آوری می‌شود.

در فضای سایبر، کلان‌داده از طریق هوش مصنوعی تحلیل می‌شود و نتایج این تحلیل در فضای فیزیکی و به اشکال مختلف بطور مستقیم به انسان بازخورد داده می‌شود.

در جامعه ۵٫۰، افراد، اشیا و سیستم‌ها در فضای سایبر با هم مرتبط می‌شوند و نتایج بهینه‌ای که از طریق هوش مصنوعی به دست می‌آید، به انسان‌ها در فضای فیزیکی بازخورد داده می‌شود. این فرایند، ارزش جدیدی را برای صنعت و جامعه به ارمغان می‌آورد که پیش از این ممکن نبود.

جامعه ۵٫۰ و راهکاری برای چالش های پیش رو / سالخوردگیجامعه؛ ابرچالشی در آینده

مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی با بیان اهداف جامعه ۵٫۰ بیان کرد: با پیشرفت فناوری زندگی آسان‌تر می‌شود و با افزایش تقاضا برای انرژی و مواد غذایی رو به رو می شویم، دوره زندگی طولانی‌تر می‌شود و جامعه سالخورده پیشرفت می‌کند، چیزی که نگرانی های دولت را نیز به همراه دارد.

در چنین فضایی، اتخاذ تهمیداتی برای کاهش آلودگی ناشی از گازهای گلخانه‌ای، افزایش تولید مواد غذایی و کاهش اتلاف آن، کاهش هزینه‌های ناشی از سالخوردگی جامعه، حمایت از صنعتی‌سازی پایدار، بازتوزیع ثروت و اصلاح نابرابری‌های منطقه‌ای ضروری است و  رویکرد جامعه ۵ در پاسخ به این چالش ها بوجود آمده است.

کیانی بختیاری همچنین افزود: ژاپن به دنبال آن است تا جامعه ۵٫۰ را به‌عنوان جامعه‌ای که این فناوری‌ها را در تمام صنایع و فعالیت‌های اجتماعی به هم پیوند می‌دهد استقرار دهد تا به‌طور موازی با پیشرفت های فناورانه و اقتصادی راهکارهایی برای مسائل اجتماعی بدست آورد.

ژاپن قصد دارد نخستین کشوری در جهان شود که به یک جامعه انسان‌محور (جامعه ۵٫۰) دست می‌یابد که در آن، همه می‌توانند از زندگی باکیفیت و پرانرژی لذت ببرند.

جامعه ۵٫۰ این کار را از طریق پیوند دادن فناوری‌های پیشرفته در صنایع متنوع و فعالیت‌های اجتماعی و به‌پیش بردن نوآوری برای خلق ارزش جدید انجام می‌دهد.

جامعه ای از جنس آینده نگری در راه است

وی ضمن بیان اینکه نواوری در جامعه ۵ از جنس نوآوری اجتماعی است، افزود: جامعه ۵٫۰، یک جامعه آینده‌نگر است که حس رخوت و درجاماندگی فعلی را در هم می‌شکند.

جامعه ۵٫۰ جامعه‌ای است که اعضایش برای هم احترام متقابل قائل‌اند، از محدودیت‌های نسلی فراتر می‌روند و هر فردی می‌تواند زندگی فعال و شادمانه‌ای داشته باشد.

در جامعه ۵٫۰، ارزش‌های جدید خلق‌شده از طریق نوآوری، شکاف‌های منطقه‌ای، سنی، جنسیتی و زبانی را حذف می‌کنند و محصولات و خدماتی ارائه می شود که به‌گونه ای متنوع برای نیازهای خاص و نیازهای آشکار و پنهان مردم طراحی شده‌اند. از این طریق، می‌توان به جامعه‌ای دست یافتکه همزمان از لحاظ اقتصادی پیشرفت می‌کند و راهکارهایی برای حل مسائل اجتماعی نیز می‌یابد.

ارزش‌های جدید در حوزه تحرک‌آوری

مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی با مثال هایی از ارزش‌های جدید در حوزه تحرک‌آوری، بیان کرد: در جامعه ۵٫۰، ارزش‌های جدیدی از طریق تحلیل‌های هوش مصنوعی از کلان‌داده‌ها خلق می‌شود. این کلان‌‌داده‌ها از اطلاعات متنوع موجود در پایگاه‌های داده شامل داده‌های حسگرهای موجود در خودروها، اطلاعات لحظه‌ای وضع هوا، ترافیک، خدمات شهری، غذا، تاریخچه افراد و … به دست می‌آید.

در نتیجه این تحلیل،‌ این منافع حاصل می‌شود: تسهیل سفر و گردشگری از طریق فراهم‌سازی مسیرهای گردشگری مناسب و پیشنهاد برنامه‌ بهینه با در نظر گرفتن آب و هوا، ترافیک و سایر موارد.

تسهیل عبور و مرور از طریق ترکیب خدمات به‌اشتراک‌گذاری خودرو، حمل‌ونقل عمومی و …

توانمندی‌سازی افراد کم‌توان فیزیکی برای حرکت آزاد با استفاده از صندلی‌های چرخ‌دار خودران

ارزش‌های جدید در حوزه محصولات غذایی

کیانی بختیاری همچنین ارزش‌های جدید در حوزه محصولات غذایی را عنوان کرد و گفت:

در جامعه ۵٫۰، تحلیل کلا‌ن‌داده‌ها اطلاعات متنوعی شامل حساسیت‌های فردی، اطلاعات محصولات غذایی، محصولات غذایی ذخیره‌شده در فریزرهای خانگی، موجودی انبارهای مواد غذایی و شرایط بازار به‌وسیله هوش مصنوعی در اختیار قرار می دهد.

در نتیجه این تحلیل،‌ این منافع بدست می آید:

تسهیل خرید مواد غذایی از طریق فراهم‌سازی پیشنهادهای متناسب با حساسیت‌های فردی یا ترجیحات غذایی هر مشتری

کاهش اتلاف از طریق اتوماسیون مدیریت سردخانه‌های مواد غذایی و ایجاد امکان سفارش و خرید مواد غذایی مورد نیاز

خوشایندسازی غذا خوردن از طریق فراهم‌سازی پیشنهادی‌های پخت بر اساس ترجیحات خانوادگی یا شرایط سلامتی روزانه

و در سطح کل جامعه، کاهش اتلاف مواد غذایی و رقابتی‌تر کردن صنعت غذا

ارزش‌های جدید در حوزه انرژی

وی در ادامه به بیان مثال هایی از ارزش های جدید در حوزه انرژیپرداخت و افزود: در جامعه ۵٫۰، ارزش‌های جدید از این شیوه‌ها پدید‌ می‌آید:

تحلیل کلا‌ن‌داده‌های حاوی اطلاعات متنوع شامل داده‌های هواشناسی، شرایط عملیاتی نیروگاه‌ها، وضعیت شارژ وسایل نقلیه برقی و میزان مصرفی انرژی در هر خانه از طریق هوش مصنوعی در اختیار قرار می دهد.

در نتیجه این تحلیل،‌ منافعی که حاصل می شود این موارد است: تأمین مداوم انرژی از طریق ابزارهای متنوع تولید انرژی بر اساس پیش‌بینی دقیق تقاضا و شرایط آب و هوایی

دستیابی به تولید محلی برای مصرف محلی با استفاده از وسایل نقلیه برقی و هیدروژنی و ارتقای خدمات شهری منطقه‌ای

در کل جامعه، تأمین مداوم انرژی و کاهش بار محیطی از طریق کاهش گازهای گلخانه‌ای

جامعه ۵٫۰  و نوید یک جامعه انسان‌محور

مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی با اشاره به اینکه جامعه ۵٫۰ همگرایی فضای سایبر و فیزیکی را ارتقا می‌دهد و هوش مصنوعی مبتنی بر کلان‌داده را توانمند می‌سازد و به روبات‌ها این قابلیت را می‌دهد تا کارهایی که انسان‌ها تا کنون انجام می‌داده‌اند را انجام داده یا پشتیبانی کنند، گفت:

این قابلیت‌ها انسان را از کارها و وظایف آزاردهنده روزانه رها می‌سازند و از طریق خلق ارزش‌های جدید، این امکان را فراهم می‌سازند که محصولات و خدمات متناسب، برای افراد که به آن‌ها نیاز دارند و در زمان نیاز، تولید و ارائه شوند. این فرایند، کل سیستم سازمانی و اجتماعی را بهینه می‌سازد.

جامعه ۵٫۰ جامعه‌ای است که در آن هر فرد مرکزیت دارد، نه جامعه‌ای که در آن هر فرد توسط هوش مصنوعی و روبات‌ها کنترل می‌شود.

دستیابی به جامعه ۵٫۰ با ویژگی‌های مذکور، نه تنها ژاپن بلکه کل جهان را توانمند می‌سازد تا توسعه اقتصادی را همزمان با حل مسائل کلیدی اجتماعی محقق کند. جامعه ۵٫۰ همچنین می‌تواند در تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد سهم مهمی ایفا کند.

نسل پنجم صنعت اهداف  و گستره ای فراتر از تولید کالاها و خدمات و سود آوری دارد و بر  سه عنصر انسان، پایداری و تاب  آوری

توجه به پایداری و مسئولیت اجتماعی شرکتی و سازمانی در نسل ۵ صنعت

وی با اشاره به موضوع به پایداری و مسئولیت اجتماعی شرکتی و سازمانی و اهمیت این موضوع، بیان کرد: از منظر اجتماعی ؛ شرکت‌ها هر یک به میزانی از منابع عمومی برای تحقق سودآوری استفاده می‌کنند، پس بنابراین باید به تا حدودی منافع عمومینیز ایجاد کنند.

عملیات برخی شرکت‌ها تبعات  اجتماعی و زیست‌محیطی دارد که می بایدمورد توجه قرار گیرد

از منظر شرکتی؛ ایفای نقش مسئولیت اجتماعی اثراتی چون بهبود تصویر شرکت در افکار عمومی،  ارتقای برند، کاهش برخی ریسک‌ها از جمله ریسک منابع انسانی، افزایش وفاداری مشتریان، افزایش جذابیت شرکت برای سرمایه‌گذاران و استفاده از برخی معافیت‌های قانونی را در پی خواهد داشت .

صنعت سبز در نسل ۵ صنعت

مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی در ادامه این برنامه به موضوع پایداری ( صنعت سبز) در نسل ۵ صنعت پرداخت و با تعریفی از اقتصاد سبز، اظهار داشت:

صنعت سبز به صنعتی گفته می شود که در تأمین مواد اولیه، فرایندهای تولید، مدیریت چرخه مواد و محصولات و مدیریت پسماندها،  به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که کمترین آثار زیست‌محیطی را به جا می‌گذارند.

تلاش اقتصادها برای یافتن راهی پایدار به سمت رشد از طریق سرمایه‌گذاری سبز و پیاده‌سازی اقداماتی که منجر به سرمایه‌گذاری‌های مسئولیت‌پذیر هم در بخش خصوصی و هم دولتی شود.

صنایع و محصولات دوستدار محیط زیست

وی ضمن تعریف صنایع و محصولات دوستدار محیط زیست، گفت: صنایع دوستدار محیط زیست؛ صنایعی از مواد اولیه پایدار برای تولید استفاده می‌کنند و محصولات دوستدار محیط زیست تولید می کنند.

محصولات دوستدار محیط زیست؛ محصولاتی که هم در چرخه تولید، هم مصرف و هم بازیافت، آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کنند.

کیانی بختیاری در ادامه در پاسخ به اینکه چرا دوستدار محیط زیست اهمیت دارد، بیان کرد: رشد اقتصادی صنایع سبز نشان‌دهنده افزایش اقبال عمومی به این صنایع است، مورد دوم اینکه  شاید در آینده صنایع غیرسبز، به‌طور روزافزونی مورد اقبال کمتر عمومی قرار گیرند و در پایان ایجاد الزامات قانونی در مورد گازهای گلخانه‌ای برا ی کشورهای در حال توسعه (توافق‌نامه پاریس و موارد مشابه)  را به همراه دارد.

برنامه زیست سازگار دولت ها در نسل ۵ صنعت

مدیر عامل سازمان مدیریت صنعتی از برنامه زیست سازگار دولت ها در نسل ۵ صنعت گفت و تصریح کرد: EMAS؛ این برنامه مدیریت و ممیزی زیست محیطی کمیسیون اروپا و نسل ۵ صنعت است که با هدف تشویق شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف در همه بخش‌ها برای رعایت استاندارد های زیست محیطی و توسعه صنعت سبز صورت میگیرد.

شیوه عمل آن اینگونه است که شرکت‌ها و سازمان‌ها باید عملکرد زیست‌محیطی خود را ارزیابی، گزارش و بهبود دهند.

اعتبارسنجی این برنامه در هر کشور توسط یک نهاد مستقل ذی‌صلاح(Third Party) تأیید می‌شود. شرکت‌ها برای آغاز این برنامه، باید با یک نهاد مستقل را انتخاب کنند.

EU Ecolabel

یک برنامه برچسب‌گذاری اختیاری است که توسط پارلمان اروپا با هدف محصولات و خدمات صورت میگیرد.

این برچسب تعالی زیست‌محیطی به محصولات و خدماتی داده می‌شود که استانداردهای تعالی زیست‌محیطی را در چرخه عمر خود (از ماده خام تا تولید، توزیع و بازیافت) رعایت کنند و شرکت‌ها را تشویق می‌کند که محصولات ماندگار، قابل ترمیم و قابل بازیافت تولید کنند.

Blue Angel

این برنامه توسط دولت آلمان برای برچسب‌گذاری روی محصولات و خدمات صورت میگیرد.

استانداردهای این برچسب بسیار سختگیرانه و به تفکیک هر صنعت و محصول است و دائماً ‌به‌روزرسانی می‌شود.

در هر صنعت، مرجعی برای تشخیص میزان رعایت استاندردها وجود دارد.

EPA

یک مؤسسه دولتی است که با هدف پیشنهاد قوانین زیست‌محیطی به کنگره و همچنین، نظارت بر اجرای درست قوانین زیست‌محیطی کنگره (برای مثال، قانون هوای پاک، قانون آب پاک، قانون فدرال استفاده از آفت‌کش‌ها و ….) از دولت فدرال بودجه می‌گیرد.

ECP

این برنامه توسط دولت کانادا تصویب شد  و یک شیوه برچسب‌گذاری زیست‌محیطی است که با هدف کمک به مصرف‌کنندگان برای تشخیص محصولات دوستدار محیط زیست صورت میگیرد.

در حال حاضر، ۳۰۰ دسته محصول و ۱۲۲ نوع برچسب زیست‌محیطی در این برنامه وجود دارد.

تاب آوری چیست؟

کیانی بختیاری در ادامه با تعریفی از تاب آوری، بیان کرد: تاب آوری امکان تجهیز بهتر فناورانه تولید صنعتی با هدف افزایش ظرفیت تولید در برابر تحولات و تأمین و حمایت از زیرساخت های کلیدیدر دوران بحران است.

تغییرات ژئوپلیتیکی و بحرانهای طبیعی مانند بیماری همه گیرکوید ۱۹ و توسعه فناوری و … ایجاب می کند زنجیره های ارزش راهبردیبه اندازه کافی تاب آور شوند.

ظرفیت تولید تطبیق پذیر و فرآیندها و مدل های  کسب وکار انعطاف پذیر شوند به ویژه در مواردی که زنجیره های ارزش نیازهای اساسینظیر مراقبت های بهداشتی یا امنیت را تامین می سازند.

انسان محوری ؛ ویژگی مهم صنعت نسل پنجم

وی همچنین بیان کرد: رویکرد انسان محور یکی از مهمترین تحولات پارادایمی  است که ویژگی بارز صنعت نسل پنجم به شمار می آید، این امر بدان معناست که در صنعت باید محدودیتهای اجتماعی در نظر گرفته شوند و از هیچیک از آنها صرف نظر نشود برای مثال محیط کاری سودمند و امن، احترام به حقوق کارکنان و الزامات مهارتی کارگران و…

کیانی بختیاری با بیان اینکه نقش جدید کارگران صنعت در صنعت نسل پنجم، تغییر قابل توجهی یافته است، افزود: کارگران دیگر به عنوان »هزینه« در نظر گرفته نمی شوند، بلکه به عنوان »سرمایه ی« شرکت ها در نظر گرفته می شوند . این امر نشان می دهد که کارفرمایان به سرمایه گذاری در زمینه مهارتها، توانمندیها و رفاه کارکنان خود به منظور تحقق اهداف آنها علاقه مند هستند. چنین رویکردی بسیارمتفاوت از صرفا ایجاد تعادل بین هزینه کارگران با درآمد مالی است و به بیان دقیق تر، سرمایه انسانی مطابق این رویکرد از ارزش بیشتری برخوردار است.

یک پیش شرط مهم صنعت نسل پنجم این است که به جای اینکه مردم به فناوری خدمات رسانی کنند، فناوری به مردم خدمات ارائه دهد.

در ساختار صنعتی، این امر بدان معناست که به جای اینکه کارگران به ِ طور پیوسته ناگزیر باشند که خود را با فناوری به سرعت متغیر وفق دهند، فناوری مورد استفاده در تولید با نیازها و تنوع کارگران صنعت تطبیقداده می شود. درنتیجه، توانمندی کارگران و جنبه همه شمولی محیط هایکاری گسترش پیدا می کند. بدین منظور، کارگران باید در زمینه طراحیو به کارگیری فناوریهای صنعتی جدید ازجمله رباتیک و هوش مصنوعی مشارکت فعالانه داشته باشند.

۵ دیوار باید فرو بریزد

کیانی بختیاری با بیان اینکه برای تحقق جامعه ۵٫۰  و صنعت نسل ۵ در هر کشوری، پنج دیوار باید فرو بریزد، اظهار داشت:

۱٫ دیوار تفکر دولتی: برای تحقق جامعه ۵٫۰، دولت باید نقش خود را به برنامه‌ریزی و قانون‌گذاری خلاصه کند و تا حد امکان، بدنه خود را به نفع تقویت زیرساخت‌های اجتماعی کوچک کند.

۲٫ دیوار قوانین باز دارنده: دولت باید با مشارکت بخش خصوصی، کلیه قوانین مخل نوآوری را کشف و حذف کند و همچنین با تصویب قوانین مشوق نوآوری، اکوسیستم نوآوری را در کشور خلق کند.

۳٫ دیوار موانع نوآوری فناورانه: این کار از طریق اصلاح نظام آموزشی میسر می‌شود. نظام آموزشی باید از همان ابتدا خردسالان را به مهارت‌های فناورانه و نوآورانه تجهیز کنند.

۴٫ دیوار عدم‌تعهد منابع انسانی: منابع انسانی در هر سطحی در کشور باید خود را متعهد به بازآفرینی جامعه بدانند.

۵٫ دیوار عدم پذیرش کاربران: با مشارکت دادن شهروندان در طراحی و خلق نظام‌ها، محصولات و خدمات دیجیتال، می‌توان بی‌اعتمادی شهروندان به فناوری‌های شکل‌دهنده جامعه ۵ .۰  و صنعت نسل ۵ را کاهش داد.

پیش‌نیاز‌های تحقق جامعه ۵٫۰ و صنعت نسل ۵ در ایران:

وی همچنین  پیش‌نیاز‌های تحقق جامعه ۵٫۰ و صنعت نسل ۵ در ایران را در ۹ بند عنوان کرد:

۱٫​پرورش نیروی انسانی و مدیران دارای مهارت‌های صنعت ۴٫۰ و جامعه ۵ در کشور

۲٫​تغییر سبد مهارتی کارکنان و مدیران

۳٫​استفاده از ابزار جدید اتوماسیونی و فرایند های استاندارد برایارتقای تجارب کارکنان

۴٫​تناسب قوانین و مقررات کشور با اقتضائات صنعت ۴٫۰ و جامعه ۵٫۰ با رویکرد توانمندسازی منابع انسانی

۵٫​ایجاد و راهبری اکوسیستم های کاری

۶٫​ایجاد اکوسیستم های حل مساله

۷٫​بازتعریف نظام انگیزشی نخبه پرور و متناسب با خلق ارزش توسط مدیران و کارکنان

۸٫​ایجاد اکوسیستم و پلتفرم های آموزش، پژوهش، فناوری و نوآوریبر اساس نیاز همه ذینفعان

۹٫​توسعه زیرساخت‌های فیزیکی و زیرساخت‌های لجستیکی برای افزایش چابکی کارکنان و سازمان ها

الزامات سیاستی جامعه ۵ و نسل ۵ صنعت

مدیرعامل سازمان مدیریت صنعتی در پایان الزامات سیاستی جامعه ۵ و نسل ۵ صنعت را این چنین عنوان کرد:

بدیهی است که دستگاههای سیاستگذار می باید با تدوین سیاست های فرابخش، میان بخش(افقی) و بخشی(عمودی) مسیر گذار جامعه  را به سمت تاب آوری، پایداری و انسان محوری را ترسیم نمایند.

اسناد الزام آور سیاستی و برنامه ای با نظام پایش دقیق می باید در راستای توسعه مولفه ها کلیدی انقلاب صنعتی چهارم ، جامعه ۵  و صنعت نسل ۵ تدوین و ابلاغ شود.

صنعت و دانشگاه باید نوآوری داشته باشند و به گونه ای تطبیق یابند که به سمت الگوی جدید اجتماعی و زیست محیطی سوق پیدا کنند تا بدینترتیب بتواند همواره به عنوان موتور محرکه رونق جوامع عمل کنند.

نطام آموزشی باید به سمت توسعه آموزش  های مهارت های تفاوت آفرین  در آموزش ابتدایی، آموزش عالی و آموزش فنی وحرفه ای برای بازار کار آیندهگام بردارد.

امکان سنجی، ارزیابی وضع موجود صنایع  و برنامه ریزی در راستای ارتقای توانمندیهای فناورانه تولید و توسعه قابلیت های جدید فناوری در سراسر کشور با هدف حمایت از تاب آوری صنعتی برای رشد اقتصادی و اجتماعی گسترده تر و پایدارتر انها

آگاهی رسانی در خصوص مفهوم صنعت ۴ ، جامعه ۵ و مولفه های صنعت ۵ درمقاطع گوناگون آموزشی و بنگاههای پیشران کشور

حمایت از توسعه مدل های کسب وکار جدید شرکتها و صنایع ازطریقخدمات سازی و سفارش خدمات توسط دولت

کمک به هوشمند سازی صنایع به کمک فناوری های انقلاب صنعتی چهارم ، جامعه ۵  و صنعت نسل ۵

کمک به بومی سازی زنجیره های تأمین و زنجیره های ارزش نوظهورکشورهای پیشران در زمینه انقلاب صنعتی چهارم ، جامعه ۵  و صنعت نسل ۵