رانت‌های اطلاعاتی معضل بورس

به طور کلی در بورس هر اطلاعاتی که نزد عموم منتشر نشده و بر روی قیمت‌ها تاثیر گذار است مثل اطلاعاتی در مورد قرارداد‌های جدید، وضعیت مالی شرکت‌ها مانند فروش، سود و هزینه‌ها، تغییرات در نرخ‌های اعلامی به شرکت‌ها اگر نرخ گذاری دولتی باشد در مورد نرخ محصول یا نرخ بهای تمام شده و یا نرخ‌های دیگری مانند نرخ بهره و نرخ ارز و همچنین اطلاع از دستورالعمل‌های جدید مانند میزان تعرفه برای واردات و صادارت یک محصول یا کالا یا اطلاع از مقررات جدیدی که قرار است تصویب شود و هنوز به اطلاع عموم نرسیده یا مواردی مانند افزایش سرمایه‌ها، مواردی هستند که منجر به رانت اطلاعاتی می‌شوند. اگر این اطلاعات در نزد عموم به طور همگانی قرار نگیرند و تنها نزد عده‌ای خاص برای استفاده و سود قرار گیرند، رانت اطلاعاتی رخ داده است. قطعا رانت‌های اطلاعاتی را نمی‌توان حذف کرد، زیرا که این رانت همیشه وجود دارد و همیشه برخی به اطلاعات، دسترسی سریع‌تری نسبت به دیگران دارند، اما کنترل دقیق و مناسب معاملات از طریق مکانیزم‌هایی که در نرم افزار‌های بورسی ایجاد شده است، ممکن است بتوانند مانع سود بردن افراد از این رانت‌های اطلاعاتی و کاهش آن شود، البته اگر این نرم افزار‌ها از کنترل لازم برخوردار باشند.

نکته بعدی که باید به آن توجه کرد از منظر و زاویه قوانین است که اگر قوانین و دستورالعمل‌ها بازدارندگی کامل را داشته باشند و شناسایی و برخورد قاطع با کسانی که از رانت‌های اطلاعاتی استفاده می‌کنند، به درستی و به موقع صورت گیرد در کاهش این رانت‌ها بسیار موثر خواهد بود.

مهدی قلی پور

کارشناس بازار سرمایه