قهر اقتصاد با «چک» ؟
به گزارش پایگاه تحلیلی خبری رشد و توسعه، از سوی دیگر رشد ارزشی چک‌ها می‌تواند به دلیل ارزش تورمی باشد. در نهایت اینکه آمارها از روند کاهشی نسبت چکهای برگشتی به مبادلهای در یک‌سال اخیر منتهی به آذرماه از نظر تعداد و ارزش حکایت دارد. درواقع میتوان گفت، در سایه قانون جدید، هم استفاده از چکهای مبادلهای کاهش پیدا کرده و هم چکهای برگشتی با کاهش مواجه شده است.
کاهش ۳۱درصدی چکهای مبادلهای
بانک مرکزی در گزارشی به بررسی آمار چکهای مبادلهای در آذرماه سال‌جاری پرداخت. چک به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم نظام پرداخت، نقش مهمی در مبادلات کشور دارد. بنا بر آمارهای رسمی در ماه مذکور در کل کشور بیش از ۵/ ۶میلیون فقره چک به ارزش حدود ۲۵۸هزار میلیارد تومان مبادله شد که نسبت به ماه قبل (آبان) از نظر تعداد به میزان ۵/ ۷درصد کاهش یافته و از نظر مبلغ به میزان ۱/ ۳درصد افزایش داشته است.
افزون بر این، مقایسه نقطه‌ای این آمار از کاهش ۳۱درصدی تعداد و رشد ۳۹درصدی ارزش این چک‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت دارد.
در آبان‌ماه برای چکهای مبادلهای، رشد ۳۰درصدی در تعداد و افزایش ۲۵درصدی در ارزش ثبت شد، بنابراین میتوان عنوان کرد که در سومین ماه پاییز چکهای مبادلهای در تعداد کاهش قابل‌توجه داشته؛ ولی در ارزش با رشد کمی همراه بوده است که می‌تواند به دلیل تورم باشد.
در نهایت اینکه ارزش هر چک مبادله‌شده در ماه مذکور به میزان ۳/ ۷میلیون تومان بوده که از دی‌ماه سال قبل بیشترین مقدار بوده است. چکهای مبادلهای به مجموع چکهای وصولی و برگشتی بین بانکی اطلاق می‌شود. چک وصولی، چکی است که صحت آن مورد تایید بانک بوده و بانک نسبت به پرداخت آن اقدام کرده است. اما اگر به هر علتی چک برگشتی قابل وصول نباشد، در بین چکهای برگشتی قرار می‌گیرد.
کاهش صدور چکهای برگشتی
یکی دیگر از شاخص‌‌‌هایی که منعکس‌‌‌کننده وضعیت فعالیتهای اقتصادی است، تعداد و میزان چکهای برگشتی و مقایسه با چکهای مبادلهای است؛ به نحوی که اگر چکهای برگشتی و همچنین نسبت چکهای برگشتی به مبادلهای روند کاهشی داشته باشد، نشاندهنده بهبود روند فعالیتهای اقتصادی است. این میزان چک به دلیل کسری یا فقدان موجودی برگشت خورده است. بررسی آمارهای گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که در آذرماه سال‌جاری در کل کشور حدود ۵۲۵هزار فقره چک به ارزش بیش از ۲۴هزار میلیارد تومان به دلیل کسری یا فقدان موجودی برگشت خورده است.
افزون بر این، تعداد چکهای برگشتی در ماه مذکور نسبت به آبان‌ماه حدود ۱۴درصد به لحاظ تعدادی و معادل ۱۶درصد در ارزش با کاهش مواجه شده است. مقایسه آمارهای نقطه‌ای این شاخص حاکی از کاهش ۳۹درصدی در تعداد و رشد ۱۰درصدی در ارزش چکهای برگشتی است. بنابراین کاهش ماهانه چکهای برگشتی نشاندهنده این موضوع است که افراد توانایی بیشتری برای پاس کردن چکهای خود داشته‌‌‌اند و به منزله بهبود روند فعالیتهای اقتصادی در ماه مذکور است.
نکته دیگر این است که تعداد و ارزش چکهای برگشتی نسبت به ماه آبان کاهشی بوده است.
تصویر یکساله چکهای برگشتی
در بخش دیگری از این گزارش به آمارهای مرتبط با نسبت چکهای برگشتی به مبادلهای در یک‌سال اخیر پرداخته شده است.
بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که شاخص مذکور به لحاظ تعدادی از آذرماه ۹۹ تا پایان سال گذشته نزولی بوده است. با شروع سال جدید این روند معکوس شده؛ به نحوی که تا مردادماه از روندی صعوی برخوردار بوده است. در نهایت اینکه بعد از مردادماه این روند نزولی شده است. به لحاظ مبلغی نیز شاخص مذکور از همین روند تبعیت کرده است. کاهش نسبت چکهای برگشتی به مبادلهای به منزله بهبود فعالیتهای اقتصادی است.
کاهش چکهای وصولی
در نهایت اینکه بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد در آذرماه به میزان ۶میلیون فقره چک به ارزش حدود ۲۳۳هزار میلیارد تومان وصول شده که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد ۷درصد کاهش و از نظر مبلغ رشد حدود ۶درصدی داشته است. دیگر اینکه چکهای وصولی در این ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل با کاهش ۳۰درصدی در تعداد و رشد ۴۳درصدی در ارزش همراه بوده است.
از سوی دیگر درصد تعداد و مبلغ چکهای وصول‌شده در آبان‌ماه سال‌جاری به ترتیب به میزان ۱/ ۹۱درصد و ۸/ ۸۷درصد بوده که در آذرماه این اعداد به ۶/ ۹۰درصد و ۵/ ۸۷درصد رسیده است.
