ای کاش یک “پارک فناوری پردیس” در غرب تهران هم بود!

در یکی از کوچه پس‌کوچه‌های ساکت و آرام این شهرک،‌ روبروی درب یکی از سوله‌ها توقف می‌کنیم. یک درب بزرگ ‌آبی‌رنگ که نام و نشانی بر سردرب آن نصب نشده است، اما در پس این همه سادگی و سکوت، جوانانی مستعد و با انگیزه، مشغول فعالیت هستند.

در این سوله کارگاهی که با هزینه شخصی تأمین شده است، یک شرکت دانش‌بنیان و یک استارت‌آپ مستقر در یک شتاب‌دهنده پارک علم و فناوری فعالیت می‌کنند. یک حیاط کوچک، یک سوله و ساختمانی نه چندان بزرگ که تابلوی نقره‌ای رنگ بر دیوار آن نصب شده است.

پیش از ورود به این مجموعه شاید تصور کنید که با کارگاه خاصی روبرو خواهید شد، اما واقعیت رنگ و بویی دیگر دارد. کارگاهی کوچک، ساده و معمولی که در عین حال به گفته مدیران آن، محصولاتی تولید می‌کند که برای نخستین‌بار در ایران عرضه می‌شوند.

یک دیوار، این سوله نه چندان بزرگ را به دو قسمت تقسیم کرده است و یک شرکت دانش‌بنیان در یک بخش و استارت‌آپ دیگری در سوی دیگر سوله مستقر شده‌اند. کارگاه کوچک و جمع‌وجور این استارت‌آپ حدود ۷۰ متر است که میزها، ابزارها، قفسه‌ها آن را احاطه کرده‌اند.

محیط کارگاه به حدی کوچک و فضای بین میزها و ماشین‌آلات آن‌چنان تنگ است که دو نفر نمی‌توانند در کنار هم بایستند. هنگام راه رفتن در این کارگاه باید مراقب بود تا روی قطعاتی که در کف زمین قرار دارند، پا نگذارید. این شرایط به دلیل کوچک بودن فضای محیطی است.

اگرچه فضای کارگاه دست و پاگیر است، اما اعضای فعال و پویایی دارد. گویا محدودیت‌های مکانی، تأثیری بر کیفیت کار آنها ندارد و به دنبال تحقق هدف‌شان هستند. اعضای این تیم استارت‌آپی اگرچه به محدودیت‌های فضای کارگاه عادت کرده‌اند، اما قطعاً تأمین یک فضا بزرگ‌تر و مجهزتر می‌تواند به توسعه فعالیت‌های این جوانان با انگیزه و مشتاق، کمک بیشتری کند.

در ابتدای ورودی کارگاه، قفسه‌هایی نصب شده است که جعبه‌های نگهداری قطعات الکترونیکی با رنگ‌های متفاوت روی آن قرار دارد و بردهای الکترونیکی سبز رنگ در کنار این جعبه‌ها خودنمایی می‌کنند. قفسه‌ها آنچنان شلوغ است که پیدا کردن یک قطعه الکترونیکی خاص در میان اینهمه قطعه ریز و درشت، گیج‌کننده و مثل یافتن سوزن در انبار کاه به نظر می‌رسد، اما تیم الکترونیک مجموعه، کار خود را بلد است.

در کنار هر میز، جوانی سربه‌زیر و آرام مشغول انجام کاری است؛ لحیم‌کاری، ساخت بُرد، اندازه‌گیری، کنترل کیفی و بسته‌بندی. در سوی دیگر این کارگاه کوچک، جوان دیگری مشغول بررسی سفارش‌های ثبت‌شده در وب‌سایت مجموعه است.

وارد بخش دیگر سوله که می‌شویم، هُرم گرمای مشعل صنعتی که توسط یک بشکه پوشانده شده، صورت را نوازش می‌کند. اگرچه این بخش کارگاه بزرگتر است، اما بازهم پاسخگوی نیاز آنها نیست. ماشین‌ها بسیار نزدیک به هم چیده شده‌اند و عبور از میان دستگاه‌ها را دشوار کرده است.

در بخش بزرگتر سوله، شرکت دانش‌بنیان “ایده‌پردازان ناظر اول کیفیت” مستقر است. در گوشه‌ای از این سوله، یک دستگاه چوبی قدیمی خودنمایی می‌کند که به گفته مدیر شرکت، نخستین ساخته او است که به دلیل مشکلات مالی با ارزان‌ترین قطعات ساخته شده است.

از رینگ سمند تا تیغ‌ اصلاح، از جمله قطعات نسبتاً عجیبی هستند که در این کارگاه برای ساخت دستگاه‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند. به گفته یکی از پرسنل، شرکت‌های دانش‌بنیان به علت ماهیت تحقیقاتی و تکنولوژی بالایی که دارند، معمولاً دیربازده‌تر هستند و به همین دلیل از قطعات ساده و به اصطلاح دم‌دستی (در ساخت برخی قطعات و دستگاه‌ها) استفاده می‌کنند.

مدیر این شرکت دانش‌بنیان هم تصریح می‌کند: اگر میزان سرمایه این شرکت‌ها بیشتر شود، به طور قطع تعداد محصولات و خط تولید کالا افزایش خواهد یافت. کمبود منابع مالی بر تعداد محصولات تولیدی تأثیرگذار است، به طور مثال موفق به ساخت یک کارتریج برای دستگاه‌های چاپگر شده‌ایم که تنها ایالات‌متحده به فناوری آن دسترسی دارد. همچنین موفق به ساخت یک نوع چاپگر شده‌ایم که پیش از دستگاه مورد نظر ما، دو نمونه خارجی در ایران وجود داشت.

کوچک بودن فضای کارگاهی این دو استارت‌آپ و شرکت دانش‌بنیان کاملاً مشهود بود. به طور قطع، فضای کارگاهی بزرگ‌تر می‌تواند فرصت و امکانات بیشتری در اختیار این گروه‌ها قرار دهد تا بتوانند فعالیت‌های خود را به شکل بهتری توسعه دهند.

مدیر این شرکت دانش‌بنیان معتقد است، فضای کارگاهی یکی از نیازهای مهم شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپی مستقر در غرب تهران است و احداث یک پارک فناوری مشابه آنچه در شرق تهران وجود دارد – پارک فناوری پردیس – می‌تواند بخش اعظمی از مشکلات شرکت‌های مستقر در غرب تهران را حل کند.