مالیات بر خانههای خالی مسکن را ارزان میکند؟
اجرای طرح مالیات بر خانههای خالی امسال کلید خورد که بر اساس آن به جز در موارد خاص، واحدهای مسکونی پس از چهار ماه از زمان خالی بودن در سال اول مشمول شش برابر مالیات متعلق به واحدهای اجاری می شود که در سال دوم ۱۲ برابر و سال سوم ۱۸ برابر خواهد شد. برای اشخاص حقوقی نیز این میزان دو برابر است. یعنی سال اول ۱۲ برابر، سال دوم ۲۴ برابر و سال سوم ۳۶ برابر مالیات متعلقه به واحدهای اجاری است. اما یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است این طرح تاثیری بر بازار مسکن نخواهد داشت.
بیت الله ستاریان در گفت و گو با پایگاه تحلیلی خبری رشد و توسعه درباره طرح مالیات بر خانههای خالی و تاثیر آن بر بازار مسکن گفت: این منطق که در کشور خانه های خالی وجود دارد و باید با فشار از طریق مالیات وارد بازار اجاره شود غلط است. آمارهای سال ۱۳۹۵ نشان می دهد حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مسکونی خالی در کشور وجود دارد. اما از این میزان خالی بودن حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد طبیعی است و به آن ضریب خانههای خالی گفته میشود و غیر قابل ورود به بازار مسکن است چرا که به سرعت جابجا می شوند. همه شهرهای دنیا این ضریب را دارند و در شهرهای توریستی به هشت درصد می رسد.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۴ با انعقاد برجام، تمام پروژه های بل پیشرفت ۷۵ تا ۸۰ درصد خود را با شتاب به سال ۱۳۹۵ سال رساندند و آماده رفتن به بازار شدند، تصریح کرد: اما در آمار سال ۹۵ این تعداد پروژه محاسبه شده است. در حالی که واحدها خالی نبودند و تازه آماده استفاده بودند.
بنابراین به گفته این کارشناس حوزه مسکن مالیات بر خانههای خالی برای کشورهایی مناسب است که مشکل مسکن در آنها حل شده و مسکن به قدری ارزان است که هزینه اجاره با نگهداری تقریباً سربه سر می شود. بنابراین برای صاحبخانه نمی صرفد که آن را اجاره دهد. مثلا اگر اجاره ۵ میلیون تومانی به ۸۰۰ هزار تومان برسد صاحبخانه رغبتی به اجاره ندارد. در این جوامع هزینه مسکن در سبد خانوار ۸ تا ۱۵ درصد است، یعنی فرد با یک ساعت کار در روز میتواند اجاره را پرداخت کند.
وی افزود: اما در ایران هزینه مسکن در سبد خانوار ۴۸ تا ۵۰ درصد و در شهرها تا ۸۰ درصد می رسد، صاحبخانهها از چنین اجاره و سودی چشمپوشی نمیکند.
همچنین به گفته این کارشناس حوزه مسکن اگر در کشوری تعداد خانهها با خانواده ها مساوی باشد، کارمندان با یک ساعت و نیم کار، اجازه را می پردازند و حاشیه نشینی صفر است. اگر تعداد خانه ها بیشتر از خانوارها باشد یعنی هزینه مسکن ۸ درصد سبد خانوار است، با ۴۵ دقیقه کار میتوانند اجاره را تامین کنند و حاشیه نشینی منفی است.
ستاریان با اشاره به تناقضات موجود در این طرح، تصریح کرد: مشکل بازار مسکن با مالیات بر خانههای خالی حل نمیشود و این طرح سادهانگاری است. طراحی این موضوف نشان دهد که مسئولان یا مسئله مسکن را نمی شناسند یا عمداً این کار را انجام دهد و نیاتی پشت آن است. جامعه ایران نیم قرن درگیر موضوع مسکن است و بیش از ۵۰ درصد جامعه در این حوزه مشکل دارند، اما با مالیات بر خانه خالی نمیتوان این مشکلات را برطرف کرد. این که می گویند بیش از دو میلیون مسکن خارجی در کشور وجود دارد که با ورود آنها به بازار مشکل مسکن حل می شود، کشف جدیدی نیست و اساسا مشکل بازار را حل نمی کند. همه میدانند که ضریب خانه های خالی در بازار مسکن وجود دارد و هیچ وقت پر نمیشوند.
